Grzyby Puszczy Knyszyńskiej i okolic.
Coltricia cinnamomea |
(Jacq.) Murrill, |
Bull. Torrey bot. Club 31(6): 343 (1904) |
stułka cynamonowa (Domański S. 1967) |
| |
| |
Fungi » Basidiomycota » Agaricomycotina » Agaricomycetes » Hymenochaetales » Hymenochaetaceae » Coltricia
Cechy makroskopowe
Owocnik: młody w kształcie długiego lejka, w miarę wzrostu wytwarza kapelusz o średnicy od 1 do 5 cm, kształtu zazwyczaj regularnie okrągłego, chociaż dość często zdarzają się owocniki pozrastane z sobą o różnych formach (zdjęcie główne).
Kapelusz: najczęściej w formie rozpostartej z głębokim centralnym lejkiem (dołkiem); brzeg w czasie wilgotnej pogody w zasadzie całkowicie rozpostarty , wyschnięte zazwyczaj maja je podwinięte (fot. 18-19); w zależności od wieku, brzeg może być bardziej równy lub też postrzępiony co widać na zdjęciach zamieszczonych w galerii (fot. 15-17); barwa cynamonowa z intensywnym połyskiem u owocników suchych i młodych, cynamonowobrązowa lub brązowa u owocników namokniętych i zdecydowanie z mniejszym połyskiem; powierzchnia zazwyczaj delikatnie strefowna; brzeg znacznie jaśniejszy, żółty a nawet prawie biały u owocników jeszcze młodych i w średnim wieku, u starszych zabarwienie bardziej jednolite
Pory: od okrągłych do kanciastych, 2-3 na mm; barwy zazwyczaj od jasno do ciemno brązowej lub też cynamonowobrązowej, uszkodzone lub uciśnięte nie zmieniają barwy.
Rurki: do 3 mm długości
Trzon: barwy zbliżonej kolorystycznie do reszty owocnika, dość cienki, sztywny, praktycznie równy na całej długości, delikatnie owłosiony (aksamitny).
Miąższ; w odcieniach brązu, cienki i twardy, pod wpływem roztworu KOH natychmiast czarnieje.
Cechy mikroskopowe
Wysyp jasnobrązowy.
Zarodniki 10/06 x 4.5-7 µm, gładkie, eliptyczne.
Występowanie
Jak do tej pory chyba jeszcze dokładnie nie zbadano czy jest to grzyb mikoryzowy, czy też saprofit. Prawdopodobnie jednak jest on grzybem mikoryzowym, przynajmniej tak podają niektóre źródła. Występuje w każdym bądź razie tylko pod drzewami liściastymi. Wyrasta bezpośrednio na ziemi. Na terenie Puszczy Knyszyńskiej najwięcej jego stanowisk znajduje sie pod starymi dębami. Z moich obserwacji wynika, że woli miejsca o bardzo cienkiej warstwie ściółki a nawet jej zupełnie pozbawionej. Najczęściej zasiedla z lekka wyjeżdzone drogi leśne, ich pobocza lub też wydeptane ścieżki.
Rzadko spotykałem osobniki pojedyńcze. Najczęściej rośnie w grupkach po kilka sztuk, ale znam też miejsca gdzie ich liczebność dochodzi do kilkudziesięciu owocników. Egzemplarze rosnące blisko siebie, bardzo często mają pozrastane trzony jak i kapelusze.
Gatunek stułki (Coltricia) uważany za rzadki.
W przeciwieństwie do bardzo pospolitej, stułki piaskowej (trwałej), która potrafi zasiedlać lasy bardzo młode (szczególnie iglaste), ten gatunek upodobał sobie lasy liściaste i bardziej wiekowe. Jeszcze nie spotkałem jej w młodych zalesieniach, wobec tego, mogę pokusić się o stwierdzenie, że jej byt jest uzależniony od istnienia starszych drzewostanów liściastych.
W Puszczy Knyszyńskiej, występuje na niektórych stanowiskach jeszcze bardzo licznie, niestety, takich miejsc jest już coraz mniej. Najwięcej jej stanowisk zlokalizowałem w starych lasach, położonych przy trasie Supraśl - Krynki, w okolicach Czołnowa (około 5 km od Supraśla). W zasadzie są to lasy mieszane ale ten gatunek występuje zawsze w pobliżu starszych okazów drzew liściastych, takich jak na przykład dąb.
Uwagi
Owocniki z poniżej prezentowanych kolekcji nie zostały jeszcze sprawdzone mikroskopowo, wobec tego zachodzi podejrzenie, że być może część kolekcji należy do innego gatunku Coltricia a mianowicie C. confluens?
Kilka dni bardziej suchej i słonecznej pogody i owocniki wyglądają zupełnie inaczej.
2011.08.07, pas przeciwpożarowy w lesie ze znaczną przewagą liściastych. Stanowisko bardzo mocne. Kilkadziesiąt owocników rozsianych na znacznej powierzchni.
Zdjęcie główne również przedstawia owocnik z tego stanowiska. Fotka ostatnia (nr. 22), przedstawia go od dołu.
Zdjęcie nr. 17 przedstawia gromadkę rosnącą w tym samym siedlisku ale w odstępie kilku metrów, jak widać owocniki już znacznie starsze.
Stanowisko ujęte w pracy zespołowej:
Grzyby Puszczy Knyszyńskiej - Anna Kujawa, Błażej Gierczyk, Mirosław Gryc, Marek Wołkowycki - 2019 rok.
---------------------------------------------------------------------------------------
2013.08.04
Puszcza Knyszyńska, około 3 km od Supraśla w kierunku Krynek.
Grupka owocników w dobrze nasłonecznionym miejscu, na poboczu drogi, w lesie liściastym (grab, dąb) z bardzo małym udziałem iglastych (świerk).
Stanowisko ujęte w pracy zespołowej:
Grzyby Puszczy Knyszyńskiej - Anna Kujawa, Błażej Gierczyk, Mirosław Gryc, Marek Wołkowycki - 2019 rok.
----------------------------------------------------------------------------------------
DATA OSTATNIEJ MODYFIKACJI: 14.02.2023
LICZBA ODWIEDZIN STRONY:
913
DATA UTWORZENIA STRONY: 17.11.2017